4a sigortalı sayılanlar----Sigortalılığın Başlangıcı, Kuruma Bildirilmesi ve Sigortalılık Tespiti

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Sigortalılığın Başlangıcı, Kuruma Bildirilmesi ve Sigortalılık Tespiti

(Değişik, 28/2/2014 tarihli ve 2014/5 sayılı Genelge)

1- Sigortalılığın Başlangıcı

Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanların sigortalılıkları, çalışmaya, mesleki eğitime, staja, kursa veya bursiyer olarak göreve (Değişik, 1/9/2016 tarihli ve 2016/20 sayılı Genelge) başladıkları tarihten itibaren başlar.

2- Sigortalıların Kuruma Bildirilmesi

2.1- İşe başlamadan önce bildirilmesi gereken sigortalılar

Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında hizmet akdine tabi sigortalı sayılanlar, çalışmaya, mesleki eğitime veya staja başladıkları tarihten en geç bir gün önce “Sigortalı İşe Giriş Bildirgesi” (EK-7) ile işverenleri tarafından Kuruma bildirilecektir.

Bu sigortalılara ait sigortalı işe giriş bildirgesinin Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasında ve SSİY’nin 11 inci maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen sürelerde Kuruma

29

Sigortalılık İşlemleri

2013/11 GENELGE

SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı

verilmemesi halinde Kanunun 102 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi gereğince idari para cezası uygulanacaktır.

2.2- İnşaat, balıkçılık ve tarım işyerlerinde işe başlatılacak sigortalılar (Değişik, 28/2/2014 tarihli ve 2014/5 sayılı Genelge)

İnşaat, balıkçılık ve tarım işyerlerinde işe başlatılacakların sigortalı işe giriş bildirgesinin işverenleri tarafından en geç sigortalıların çalışmaya başladığı gün Kuruma verilmesi gerekmektedir.

6385 sayılı Kanunun 10 uncu maddesi ile 5510 sayılı Kanunun “Kısa Vadeli Sigorta Kolları Prim Tarifesi ve İşkollarının ve İşlerin Tehlike Sınıf ve Derecelerinin Belirlenmesi” başlıklı 83 üncü maddesi ile bu maddeye göre hazırlanan Kısa Vadeli Sigorta Kolları Prim Tarifesi 1/9/2013 tarihinden itibaren yürürlükten kaldırılmıştır.

21/8/2013 tarihli ve 28742 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan SSİY’nin 28 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde yapılan değişiklikle iş kolu kodları belirlenmiş, SSİY’ye işkolu kodları listesi eklenmiştir.

İnşaat, balıkçılık ve tarım işyerlerinde işe başlatılacakların sigortalı işe giriş bildirgesinin süresinde verilip verilmediği hususu iş kolu kodlarına göre belirlenmekte olup, işe giriş bildirgesinin süresinde verilip verilmediğine 1/9/2013 tarihinden önce olduğu gibi işyeri sicil numarasının 2, 3, 4 ve 5 numaralı hanelerinde yer alan iş kolu kodlarına bakılarak işlem yapılmaya devam edilecektir. (41XX, 42XX, 43XX) inşaat işyerleri, (03XX) balıkçılık işyerleri, (01XX) tarım işyerleri, (011X) hayvancılık işyerleri için kullanılacaktır.

Örnek- Balıkçılık iş kolu kodu ile tescilli işyerinde 15/1/2009 tarihinde işe başlatılacak kişinin sigortalı işe giriş bildirgesinin en geç 15/1/2009 tarihinde Kuruma verilmesi gerekmektedir.”

2.3- Yabancı ülkelere sefer yapan ulaştırma araçlarında sefer esnasında işe başlatılan sigortalılar

Yabancı ülkelere sefer yapan Türk bayraklı kara, hava ve deniz ulaştırma araçlarına sefer esnasında işe alınan sigortalıların çalışmaya başladıkları tarihten itibaren bir aylık süre içerisinde işe giriş bildirgesinin işverenleri tarafından Kuruma verilmesi halinde sigortalı işe giriş bildirgesi yasal süresinde Kuruma verilmiş sayılacaktır.

Örnek- İstanbul’dan 23/2/2012 tarihinde İtalya’ya sefere giden gemide sefer esnasında 27/2/2012 tarihinde Yunanistan’da işe alınan sigortalının işe giriş bildirgesinin Kuruma verilmesi gereken son tarih 27/3/2012’dir.

2.4- İlk defa işyeri bildirgesi verecek işyerlerinde işe başlatılacak sigortalılar

Kuruma ilk defa işyeri bildirgesi veren işyerlerinde, sigortalı çalıştırılmaya başlanılan tarihten itibaren bir ay içinde işe alınacakların sigortalı işe giriş bildirgesinin en geç işyerinin tescil tarihinden itibaren bir ay içinde verilmesi halinde sigortalı işe giriş bildirgesi yasal sürede verilmiş sayılacaktır.

30

Sigortalılık İşlemleri

2013/11 GENELGE

SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı

Örnek- 27/2/2009 tarihinde ilk defa tescil edilen işyerinden 1 sigortalının çalışmaya başlayacağı bildirilmiştir. Bu durumda, işyerinin tescil tarihi sigortalı çalışmaya başladığı tarih olacağından; 2/3/2009 tarihinde 8, 18/3/2009 tarihinde 3 ve 27/3/2009 tarihinde çalışmaya başlayan 3 sigortalının bildirimi tescil tarihinden itibaren bir aylık süre içinde yapılmış olması halinde sigortalı işe giriş bildirgesi yasal süresinde verilmiş olacaktır.

2.5- Kamu idarelerince istihdam edilen 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa göre işsizlik sigortasına tabi olmayan sözleşmeli personel

657 sayılı Kanun, 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu, 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu, 3466 sayılı Uzman Jandarma Kanunu, 2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanunu, 2547 sayılı Kanun, 2914 sayılı Yüksek Öğretim Personel Kanunu, 233 ve 399 sayılı kanun hükmünde kararnameler ile 190 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye tabi kamu kurum ve kuruluşlarının teşkilat kanunlarındaki hükümlerine göre sözleşmeli personel statüsünde çalışanlardan Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi olanlar ile 657 sayılı Kanun gereğince geçici personel statüsünde çalıştırılan personelin bildirimi çalışmaya başladıkları tarihten itibaren bir ay içinde Kuruma yapılır.

İşsizlik sigortası primi kesilmeyen sigortalıların hizmetlerinin bildirimi aylık prim ve hizmet belgesinin “13” numaralı belge türü ile yapılır.

(Ek, 11/12/2014 tarihli ve 2014/32 sayılı Genelge) 6552 sayılı Kanunla 4447 sayılı Kanunun 46 ncı maddesine 11/9/2014 tarihinden itibaren 527 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 31 inci maddesi kapsamında yer alan sözleşmeli personel de ilave edilmiş olup, bu kapsamda sigortalı çalıştıran işyerleri de 11/9/2014 tarihinden itibaren çalıştırdıkları sigortalıların işe giriş bildirgesini bir ay içinde Kuruma vereceklerdir.

Örnek- 657 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin (B) bendine tabi olarak 19/3/2010 tarihinde Kültür ve Turizm Bakanlığında çalışmaya başlayacak sigortalının işe giriş bildirgesinin 19/4/2010 tarihine kadar (bu tarih dahil) Kuruma verilmesi gerekmektedir.

2.6- Kamu idarelerince yurtdışı teşkilatlarında çalıştırılmak üzere işe alınanlar

Kanunla, kamu idarelerinin yurtdışı teşkilatlarında çalıştırılmak üzere gönderilen ve Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi olan personelin, yurtdışında çalışmaya başladığı tarihten itibaren bir ay içinde Kuruma bildirimi yapılacaktır.

Örnek- 18/2/2009 tarihinde kamu kurumunun yurtdışı teşkilatında görevlendirilmek üzere işe alınan sigortalının sigortalı işe giriş bildirgesinin en geç 18/3/2009 tarihine kadar (bu tarih dahil) Kuruma verilmesi gerekmektedir.

2.7- Maliye Bakanlığı vizesine bağlı olarak kamu idarelerinde çalışacaklar

Kamu idarelerinde Maliye Bakanlığı vizesine tabi olup, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi çalışacak sigortalıların vize işleminin gerçekleştirildiğine ilişkin yazının, ilgili kamu idaresine intikal ettiği günü izleyen ikinci iş günü sonuna kadar Kuruma bildirilmesi gerekmektedir.

Örnek- 4/2/2009 tarihinde kamu kurumunda çalışmaya başlayan sigortalının Maliye Bakanlığı vize yazısı, ilgili kamu kurumuna 11/2/2009 tarihinde intikal etmiştir. Bu sigortalının işe giriş bildirgesinin en geç 13/2/2009 tarihine kadar (bu tarih dahil) Kuruma verilmesi gerekmektedir.

31

Sigortalılık İşlemleri

2013/11 GENELGE

SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı

2.8- Özelleştirilen işyerlerinden diğer kamu kurum ve kuruluşlarına naklen atanan sözleşmeli veya kapsam dışı personel

4046 sayılı Kanun gereğince özelleştirilen işyerlerinden diğer kamu kurum ve kuruluşlarına naklen atanan sözleşmeli veya kapsam dışı personel nakledildikleri kamu idarelerinde işe başladıkları tarihi takip eden ikinci iş günü sonuna kadar Kuruma bildirilecektir.

Örnek- 17/6/1997 tarihinde özelleştirilen işyerinden 22/11/2008 tarihinde naklen bir kamu kurumuna atanan sigortalı, 25/11/2008 tarihinde işe başlamıştır. Bu sigortalının işe giriş bildirgesinin en geç 27/11/2008 tarihine kadar Kuruma verilmesi gerekmektedir.

2.9- Aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler ile bursiyerler (Değişik, 1/9/2016 tarihli ve 2016/20 sayılı Genelge)

3308 sayılı Kanunda belirtilen aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler, meslek liselerinde okumakta iken veya yüksek öğrenimleri sırasında staja tabi tutulan öğrencilerin sigortalı işe giriş bildirgesinin Kuruma eğitim kurumlarınca staja veya mesleki eğitime başladıkları tarihten önce verilmesi gerekmektedir.

(Ek, 1/9/2016 tarihli ve 2016/20 sayılı Genelge) Kamu kurum ve kuruluşları tarafından desteklenen projelerde görevli bursiyerlerin işe giriş bildirgesinin bursa başlamadan önce verilmesi gerekmektedir. Bursiyerler 1/3/2016 tarihinden itibaren sigortalı sayıldıklarından bu tarihten önce bursiyer çalıştıran kamu kurum ve kuruluşları, özel sektör kuruluşları ve üniversitelerin sigortalı işe giriş bildirgesini 1/3/2016 tarihinden önce vermeleri mümkün olmadığından, işe giriş bildirgesinin 15/4/2016 tarihi saat 23:59’a kadar verilmesi halinde bildirge yasal süresinde verilmiş sayılacaktır.

2.10- Tutuklu ve hükümlüler

Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde sayılanların bildirimi; bunları çalıştıran kamu idareleri, işverenler ya da Ceza İnfaz Kurumları ile Tutukevleri İş Yurtları Kurumunca işe başlatılmadan en geç bir gün önce Kuruma yapılacaktır.

2.11- İŞKUR kursiyerleri

(Değişik, 11/12/2014 tarihli ve 2014/32 sayılı Genelge) İŞKUR ile Kurumumuz arasında imzalanan Protokol gereğince, Türkiye genelindeki bütün İŞKUR kursiyerlerinin işlemleri Ankara Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü Ulucanlar Sosyal Güvenlik Merkezinde açılan 1 8560 02 02 1137738 006 07 93 numarası ile işlem gören Türkiye İş Kurumu Ankara İl Müdürlüğü işyeri numarası üzerinden yapılmaktadır.

İŞKUR tarafından meslek edindirme, geliştirme ve değiştirme eğitimine katılan kursiyerler için, işyeri sicil numarası, T.C. kimlik numaraları ve kursa başlangıç tarihleri izleyen ayın 10’uncu günü akşamına kadar Kurumumuza bildirilmektedir. Sigortalı işe giriş bildirgesi ve genel sağlık sigortası giriş bildirgesi istenmeden Kurumumuzca, bunların tescilleri T.C. kimlik numaralarına göre yapılacak, kursa başladıkları tarihten itibaren ise sigortalılıkları başlatılacaktır.

(Ek, 11/12/2014 tarihli ve 2014/32 sayılı Genelge) İŞKUR’un Protokolde belirtilen yükümlülükleri Protokolde belirtilen sürede yerine getirmemesi halinde Kanunun 102 nci maddesi hükümleri uygulanacaktır.

6552 sayılı Kanunla Kanuna eklenen geçici 57 nci madde ile Protokol hükmü gereğince verilmesi gerektiği halde verilmeyen bildirge ve belgelerin 11/9/2014 tarihinden itibaren altı ay içinde (11/3/2015 tarihi dahil) verilmesi halinde bu bildirimlerin yasal süresinde verilmiş

32

Sigortalılık İşlemleri

2013/11 GENELGE

SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı

sayılacağı, bu yükümlülükler için daha önce uygulanan idari para cezalarının, kesinleşip kesinleşmediğine bakılmaksızın terkin edileceği, ancak tahsil edilmiş tutarların red ve iade veya mahsup edilmeyeceği hüküm altına alınmıştır.

Söz konusu hüküm gereğince İŞKUR’ca toplu olarak bildirilen sigortalı işe giriş bildirgeleri ile aylık prim ve hizmet belgesinden Kuruma verilmediği anlaşılanların İŞKUR tarafından 11/3/2015 tarihine kadar (bu tarih dahil) verilmesi halinde idari para cezası uygulanmayacak, 11/9/2014 tarihinden önce idari para cezası uygulanmış ancak tahsilat yapılmamış idari para cezaları terkin edilecek, tahsil edilmiş tutarlar red ve iade veya mahsup yapılmayacaktır.

Örnek - 21/11/2013 tarihinde İŞKUR kursiyeri olarak toplu tescili yapılan sigortalının 2013 yılı Ekim ayı aylık prim ve hizmet belgesinde sigortalılık başlangıç tarihinin 21/10/2013 tarihi olduğu tespit edilmiş olup işe giriş bildirgesinin takip eden ayın 10 uncu gününe kadar verilmediği tespit edilmiştir. İşe giriş bildirgesinin 11/3/2015 tarihine kadar verilmesi halinde işe giriş bildirgesinin Protokolde belirtilen sürede verilmemesi sebebiyle idari para cezası uygulanmayacaktır.

2.12- 4046 sayılı Kanuna göre iş kaybı tazminatı alanlar

İŞKUR ile Kurumumuz arasında imzalanan protokol (EK-8) gereğince, iş kaybı tazminatı alanların işlemleri açılan tek bir dosya üzerinden İŞKUR tarafından yapılmaktadır. İŞKUR tarafından ilk iş kaybı tazminatının fiilen ödendiği tarihi takip eden ayın sonuna kadar primlerinin Kurumumuza aktarıldığı tarihten itibaren bunların sigortalı bildirimi ve tescili yapılmış sayılmaktadır. Bu nedenle, bunlar için ayrıca sigortalı işe giriş bildirgesi ve genel sağlık sigortası giriş bildirgesi istenmeyecektir.

2.13- İŞKUR tarafından düzenlenen toplum yararına çalışma programlarından yararlananlar

İŞKUR tarafından düzenlenen toplum yararına çalışma programlarına katılan sigortalıların bildirimleri bunları çalıştıran işverenler tarafından işin başlama tarihinden önce sigortalı işe giriş bildirgesi ile Kuruma yapılacaktır.

2.14- Naklen ve hizmet akdi sona ermeden aynı işverenin aynı ya da başka ünitede tescil edilmiş işyerinde çalışanlar

İlk işyerindeki çalışmasına ait sigortalı işe giriş bildirgesi Kuruma verilerek tescil işlemi yapılmış olan sigortalının, naklen ve hizmet akdi sona ermeden aynı işverenin aynı ya da başka ünitede tescil edilmiş diğer işyerinde çalışmaya başlaması halinde, yasal süresi dışında Kuruma yapılan bildirimler de süresinde yapılmış sayılacaktır.

Sigortalının hizmet akdinin sona erip ermediğinin tespiti Kurumun hizmet kayıtlarından yapılacak, ayrıldığı işyerinden sonra ara vermeden nakil edildiği işyerinde işe başlaması halinde bu sigortalının gerek işten ayrılış bildirgesi gerekse işe giriş bildirgesinin yasal süresi dışında verilmesinden dolayı idari para cezası uygulanmayacaktır.

İşverenlerin bu durumdaki sigortalılar için e-sigorta yoluyla verecekleri işe giriş bildirgesinde “İstisna Durum Bildirim Tablosu”nda “Naklen ve hizmet akdi ilişkisi sona ermeden aynı işverenin Kurumun aynı ya da başka sosyal güvenlik il müdürlüğü/sosyal güvenlik merkezince (SGİM/SGM) tescil edilmiş diğer işyerinde çalışan sigortalı” alanı, işten ayrılış bildirgesinde ise işten ayrılış nedenlerinden “16 Sözleşme sona ermeden sigortalının aynı işverene ait diğer işyerine nakli” alanını seçmeleri gerekmektedir.

33

Sigortalılık İşlemleri

2013/11 GENELGE

SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı

Örnek- (A) işyerinden 31/12/2009 tarihinde ayrılan sigortalının bu işverene ait (B) işyerinde 5/1/2010 tarihinde çalışmaya başladığı, işe giriş bildirgesinin 10/1/2010 tarihinde Kuruma verildiği tespit edilmiştir. Sigortalı adına (A) işyeri tarafından verilen aylık prim ve hizmet belgesinde 2009 yılı Aralık ayında 30 günlük hizmet bulunduğu, ancak işten ayrılış tarihi ve ayrılış nedeni bildirilmediği gibi sigortalı işten ayrılış bildirgesinin de verilmediği anlaşılmıştır. Bu durumda 5/1/2010 tarihinde (B) işyerinde çalışmaya başlayan sigortalının hizmet akdinin kesintisiz olarak devam ettiğinden bahsedilmesi mümkün olmadığından, (B) işyerinden yasal süresi dışında verilen işe giriş bildirgesi, (A) işyerinden ise yasal sürede verilmeyen sigortalı işten ayrılış bildirgesi için idari para cezası uygulanması gerekmektedir.

2.15- İşverenin alt işverenine ait işyerinde çalışan sigortalılar

Kanunun 12 nci maddesinin altıncı fıkrası gereğince işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin bir işte veya bir işin bölüm veya eklentilerinde, iş alan ve bu iş için görevlendirdiği sigortalıları çalıştıran alt işverenlerin aldıkları işlerde çalıştırdıkları sigortalılar için ayrıca işyeri dosyası açılmamaktadır. Bu şekilde alt işveren tarafından çalıştırılan sigortalılarla ilgili tüm işlemler asıl işveren adına açılan işyeri dosyasında yürütüldüğünden, alt işverenlerin, işverene diğer alt işyerleri ya da asıl işyeri numarası üzerinden çalıştırdığı sigortalılardan dolayı müstakil işveren durumunda görülmelerine imkan bulunmamaktadır.

Asıl işyerine ait numara ya da alt işveren numarası üzerinden sigortalı işe giriş bildirgesi verildikten sonra diğer alt işveren ya da asıl işveren yanında hizmet akdi sona ermeden çalışmaya devam eden sigortalılar için sonradan verilen işe giriş bildirgeleri yasal süresinde verilmiş sayılmaktadır.

Ancak, alt işverenin kendisine ait müstakil tescil edilmiş işyerinden başka işverenden aldıkları işlerde çalıştırdıkları sigortalıların bulunması halinde bu sigortalıların bildirimlerinin kendilerine ait tescilli işyerinden Kuruma bildirilmesi gerekmektedir.

Örnek 1- (C) işyeri 2/2/2009 tarihinde Kanun kapsamına alınmış olup, 8 sigortalıyı 20/2/2009 tarihinde işe başlatmıştır. Bu işyerinden 16/2/2009 tarihinde iş alan (C-1) alt işvereni çalıştırdığı sigortalıları en geç 2/3/2009 tarihine kadar (bu tarih dahil) idari para cezası uygulanmaksızın Kuruma bildirecektir.

Örnek 2- Yukarıdaki örnekteki işverenden 24/3/2009 tarihinde iş alan (C-2) alt işvereni çalıştırdığı 11 sigortalıyı en geç 23/3/2009 tarihinde Kuruma bildirecektir.

Örnek 3- (D) işyerinin (D-1) alt işyerinde çalışmaya başlayan sigortalının bu işyerindeki çalışması devam ederken (D-2) alt işyeri üzerinden hizmet bildirildiği anlaşılmış olup, aylık prim ve hizmet belgesinde sigortalının bu işyerlerinde kesintisiz olarak çalıştığı tespit edildiğinden (D-2) alt işyeri üzerinden sonradan verilen işe giriş bildirgesinden dolayı idari para cezası uygulanmayacaktır.

2.16- Devredilen işyerlerinden sigortalı bildirimi

Kanunun 11 inci maddesinde sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir işverene devredilmesi veya intikal etmesi halinde yeni işveren, işi veya işyerini devraldığı tarihi takip eden on gün içinde işyeri bildirgesini Kuruma vermekle yükümlü olup, bu işlerde çalışan sigortalıların, sigorta hak ve yükümlülükleri devam etmektedir. Devir veya intikal nedeniyle düzenlenen işyeri bildirgesine istinaden ayrıca işyeri dosyası tescil edilmemekte olup, işlemlerin eski işyeri

34

Sigortalılık İşlemleri

2013/11 GENELGE

SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı

numarasından devam ettirilebilmesi için devir veya intikale ilişkin gerekli değişiklikler işyeri tescil kütüklerine kaydedilmektedir. Bu durumda işyeri devri halinde devreden ve devralan işverenin sigortalılar için sigortalı işe giriş ve işten ayrılış bildirgesi vermesine gerek bulunmamaktadır.

Devir/intikal tarihinden önceki sürelere ilişkin sigortalı işe giriş/işten ayrılış bildirimi/aylık prim ve hizmet belgesi eski e-sigorta kullanıcı kodu ve şifresi ile devir/intikal tarihinden sonraki sürelere ilişkin işe giriş/işten ayrılış bildirimi/aylık prim ve hizmet belgesi ise yeni e-sigorta kullanıcı kodu ve şifresi ile Kuruma bildirilecektir.

Örnek- (A) işvereni 25/10/2011 tarihinde 15 sigortalısı olan işyerini, (B) işverenine devretmiştir. İşyerini devir alan (B) işvereni işyeri bildirgesini Kuruma vermiş, 2/11/2011 tarihinde 5 sigortalı daha çalıştırmaya başlamıştır. Bu durumda devreden işverence 15 sigortalı için işten ayrılış bildirgesi, devralan işverence de işe giriş bildirgesi verilmeyecektir. Ancak sonradan 2/11/2011 tarihinde işe alınan 5 sigortalı için işe giriş bildirgesinin en geç 1/11/2011 tarihine kadar yeni e-sigorta kodu ve şifresi ile Kuruma bildirilmesi gerekmektedir.

2.17- Nakledilen işyerlerinden sigortalıların bildirimi

Kanunun 11 inci maddesi ve SSİY’nin 33 üncü maddesi gereğince işyerinin faaliyette bulunduğu adresten başka bir ildeki adrese nakledilmesi halinde nakleden işverence; başka bir işverene devredilmesi halinde devralan işverence nakil veya devir tarihini takip eden on gün içinde işyeri bildirgesi vermesine gerekmektedir.

Nakledilen sigortalıların sigorta hak ve yükümlülükleri devam ettiğinden nakil edilen işyerlerinden sigortalı işten ayrılış bildirgesi, yeni adresteki işyerinden ise sigortalı işe giriş bildirgesi düzenlenecek ancak, bu belgelerin yasal süresi dışında Kuruma verilmesinden dolayı idari para cezası uygulanmayacaktır.

İşyerinin aynı ünitenin görev alanına giren başka bir adrese nakledilmesi halinde ise işyerinin yeni adresi güncellenmekte ayrıca işyeri sicil numarası verilmemektedir. Bu durumda, nakil edilen işyerlerinde çalışan sigortalılar için işten ayrılış ve işe giriş bildirgesinin Kuruma verilmesine gerek bulunmamaktadır.

2.18- Sigortalıların kendilerini bildirmesi

Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalılar, çalışmaya başladıklarını, çalışmaya başladıkları tarihten itibaren en geç bir ay içinde, sigortalı bildirim belgesi (EK-9) ile doğrudan veya internet ya da benzeri ortamda Kuruma bildirebilirler. Kurumca, sigortalının ilgili işveren tarafından bildirilmediğinin ya da bildirildiği halde sigortalı bildirimi arasında farklılık bulunduğunun tespiti halinde, durum, taahhütlü bir yazıyla sigortalıya, gerekirse işverene bildirilir. Yapılan bildirimlerin sonucunda farklılık giderilemezse, kontrol ve denetim sonucuna göre işlem yapılır. Sigortalının kendini bildirmemesi, sigortalı aleyhine delil teşkil etmez.

2.19- (4/a) kapsamında yaşlılık aylığı alıp aynı işyerinde çalışmaya devam edenlerden sigortalılık türünü değiştirenler (Ek, 28/2/2014 tarihli ve 2014/5 sayılı Genelge)

5510 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinin beşinci fıkrası gereğince 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki hizmetleri ile yaşlılık aylığı bağlanan sigortalılar aylık bağlandıktan sonra çalışmaya başladıkları işyerlerinde işe giriş bildirgesinde tüm sigorta kollarına tabi çalışmayı tercih edebilecekleri gibi, aynı işveren yanında çalışmalarının devam etmesi halinde “Sigortalı Tercih Bildirim Formu” ile sosyal güvenlik destek primine tabi çalışarak aylıklarının yeniden bağlanmasını talep edebilmekte ya da aylıklarını kestirmeyip düzenlenecek

35

Sigortalılık İşlemleri

2013/11 GENELGE

SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı

işe giriş bildirgesinde sosyal güvenlik destek primini seçebilecekleri gibi aynı işveren yanında çalışmalarının devam etmesi halinde Sigortalı Tercih Bildirim Formu ile aylıklarını kestirip tüm sigorta kollarına tabi olmayı tercih edebilmektedir.

21/8/2013 tarihli ve 28742 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan SSİY’nin 58 inci maddesinin beşinci fıkrasında yapılan değişiklikle yaşlılık aylığı almakta olup, işyeri değişmeksizin sigortalılık niteliğini, dolayısıyla prim ödeme şeklini değiştiren sigortalılardan sigorta kolu tercih bildirimi alınmayacaktır. İşverenlerce düzenlenen işe giriş bildirgesinde belirtilen sigortalılık türüne göre işlem yapılacaktır. Aynı işveren yanında çalışması devam eden bu sigortalılar için sigortalılık statüsünün değişikliği nedeniyle düzenlenen işe giriş bildirgesinin geç verilmesi nedeniyle idari para cezası uygulanmayacaktır.

Örnek 1- 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi çalışması esas alınan sigortalıya 1/5/2012 tarihinden geçerli olmak üzere yaşlılık aylığı bağlanmıştır. 27/6/2012 tarihinde (A) işyerinde sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya başlayan sigortalı bu işyerindeki çalışması devam etmekte iken 27/9/2013 tarihinde verilen sigortalı işe giriş bildirgesi ile tüm sigorta kollarına tabi çalışmayı seçtiğinden aylığı durdurulacaktır. Aynı işyerinde çalışmaya devam etmesi nedeniyle bu sigortalı için işe giriş bildirgesinin geç verilmesi nedeniyle idari para cezası uygulanmayacak ve sigortalı tercih bildirimi alınmayacaktır.

Örnek 2- Örnek 1’deki sigortalının 27/6/2012 tarihinde verilen işe giriş bildirgesinde zorunlu sigortalılığı seçmesi nedeniyle yaşlılık aylığı kesilmiş olup, aynı işyeri tarafından 27/9/2013 tarihinde düzenlenen işe giriş bildirgesinde sosyal güvenlik destek primi alanı seçilmiştir. Bu defa sigortalının yaşlılık aylığı işe giriş bildirgesindeki 27/9/2013 tarihi esas alınarak yeniden bağlanacak, işe giriş bildirgesinin verilmesi nedeniyle idari para cezası uygulanmayacak, sigortalı tercih bildirim formu bu durumda da alınmayacaktır.

Örnek 3- 1/11/2010 tarihinden itibaren yaşlılık aylığı bağlanan sigortalı 12/11/2013 tarihinde (B) işyerinde sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya başlamıştır. Bu işyerinde çalışması 23/12/2013 tarihinde sona ermiş, işten ayrılış bildirgesi ile Kuruma bildirilmiştir. Sigortalının 27/12/2013 tarihinde (C) işyerinde tüm sigorta kollarına tabi çalışmaya başladığı anlaşılmış olup, işveren farklı olduğundan işe giriş bildirgesinin yasal süresi içinde verilmiş olup olmadığı hususu kontrol edilecek, işe giriş bildirgesinin yasal sürede verilmemesi halinde idari para cezası uygulanacaktır.

2.20- Doğum nedeniyle yarım çalışma ödeneği alanların bildirimi (Ek, 1/9/2016 tarihli ve 2016/20 sayılı Genelge) 4447 sayılı kanunun ek 5 inci maddesi kapsamında yarım çalışma ödeneği alan sigortalıların bildirimleri aylık prim ve hizmet belgesi ile yapılacak, İŞKUR’ca bu sigortalılar için sigortalı işe giriş ve işten ayrılış bildirgesi düzenlenmesi istenmeyecektir.

3- Sigortalılık Tespiti (Ek, 28/2/2014 tarihli ve 2014/5 sayılı Genelge)

5510 sayılı Kanunda hizmet akdi 6098 sayılı Borçlar Kanunundaki hizmet akdi ve iş mevzuatındaki iş sözleşmesi olarak tanımlanmıştır.

6098 sayılı Kanunda hizmet sözleşmesi işçinin işverene bağımlı olarak belirli veya belirli olmayan süreyle iş görmeyi ve işverenin de ona zamana veya yapılan işe göre ücret ödemeyi

36

Sigortalılık İşlemleri

2013/11 GENELGE

SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı

üstlendiği sözleşme olarak tanımlanmakta, kişinin, durumun gereklerine göre ancak bir kimsenin ücret karşılığında yapılabilecek bir işi belli bir zaman için görmesi ve bu işin de işveren tarafından kabul edilmesi halinde hizmet sözleşmesi kurulmuş sayılmaktadır. Bir başka anlatımla işçi ve işverenin karşılıklı olarak bu işi yaptıklarını kabul etmeleri gerekmektedir.

4857 sayılı Kanunun 8 inci maddesinde ise iş sözleşmesi, bir tarafın (işçi) bağımlı olarak iş görmeyi, diğer tarafında (işveren) ücret ödemeyi üstlenmesinden oluşan sözleşme olarak tanımlanmış olup, hizmet akdinin unsurlarında iş, ücret, bağımlılık ve zaman unsurları bulunmaktadır.

Kurumun denetim ve kontrol ile yetkilendirilen memurları tarafından incelemelerde işyerinin sahte işyeri olduğu durumlar haricinde, sahte sigortalılık bildirimi şüphesi bulunan sigortalı ile işveren, işveren vekili, muhasebeci veya diğer aracılık edenler arasında illiyet bağının kurulması, karşılıklı maddi ya da diğer yollarla sağlanan çıkar ilişkisinin ortaya çıkarılması gerekmektedir. Bir başka anlatımla sadece bordro tanıkları ve civar araştırması yapmak suretiyle hizmet akdinin olmadığı kanaatine varılmaması, 29/1/2013 tarihli ve 2013/5 sayılı Genelgenin “4.12.1. Sahte Sigortalılık İncelemelerinde Dikkat Edilecek Hususlar” ve “4.12.2. Sahte Sigortalılık İncelemelerinde Uyulması Gereken Hususlar” başlıklı bölümde belirtilen diğer incelemelerin de yapılması, rapor okuma komisyonunca denetimde bu hususlara yer verilip verilmediğine dikkat edilmesi gerekmektedir.

Diğer taraftan, sigortalı işe giriş bildirgesinin gerçek dışı bildirim olup olmadığı hususunda Kurumca zamanında yeterli araştırma yapılmadan 506 sayılı Kanun kapsamında tescil edilip isteğe bağlı sigorta ve 2925 sayılı Kanuna tabi sigortaya devam ettirilen ve primleri uzun bir süre tahsil edilen sigortalıların, sigortalılık tesciline ilişkin çalışmalarının fiili olup olmadığı konusunda herhangi bir denetim yapılması istenmeyecektir.