4b (Bağ-Kur) Sigortalılar - Tevkifata istinaden sigortalılığın başlatılması ve bildirimi

2.1- Tevkifata istinaden sigortalılığın başlatılması ve bildirimi

Mülga 2926 sayılı Kanunun 2 nci maddesi kapsamına girenler aynı Kanunun 7 nci maddesine göre üç ay içinde Kuruma başvurarak kayıt ve tescillerini yaptırmak zorundadırlar. Bu Kanuna göre sigortalı sayılanlardan sigortalılık kapsamına girdikleri tarihten itibaren üç ay içinde Kuruma başvurarak kayıt ve tescillerini yaptırmayanların tescil işlemleri bu Kanunun 9 uncu maddesi gereğince Kurumca re’sen yapılarak, sigortalılıkları mülga 2926 sayılı Kanunun 5 inci maddesine göre re’sen tescil edildikleri tarihi takip eden aybaşından itibaren başlatılmaktadır.

Diğer taraftan, mülga 2926 sayılı Kanunun 36 ncı maddesinin birinci fıkrasında; “…Kurumun prim alacakları; Bakanlar Kurulu Kararı ile ürün bedellerinden tevkif suretiyle de tahsil edilebilir.” hükmüne dayanılarak Bakanlar Kurulu Kararı gereğince 1/4/1994 tarihinden itibaren Kuruma prim borcu bulunan sigortalıların sattıkları ürün bedellerinden % 1 oranında tevkifat yapılmasına başlanılmış olup, uygulamaya ilişkin usul ve esaslar 4 Seri Numaralı Uygulama Tebliği ile belirlenmiştir.

Mülga 2926 sayılı Kanunun 2 nci maddesine göre sigortalı olmaları gerektiği halde, Kuruma kayıt ve tescilleri yapılmamış çiftçilerin, tevkifatın yapıldığını gösteren belgeleri de eklemek suretiyle yazılı talepte bulunmaları halinde, söz konusu talepleri tescil için irade beyanı olarak değerlendirilmekte ve tevkifat tutarının Kurum hesaplarına, bildiriminin ise Kurum kayıtlarına intikal etmesi koşuluyla, sigortalılıkları tevkifatın yapıldığı tarihi takip eden aybaşı itibariyle başlatılmasını öngören 4 Seri Numaralı Uygulama Tebliğinin “Prim Tevkifatı Nedeniyle Tescil ve Sigortalılığın Başlangıcı” başlıklı (I) bendi 21/3/2002 tarihli ve 24702 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlükten kaldırılmıştır.

Ancak, 4 Seri Numaralı Uygulama Tebliğinin “Prim Tevkifatı Nedeniyle Tescil ve Sigortalılığın Başlangıcı” başlıklı (I) bendinin yürürlükten kaldırılması üzerine tevkifata dayalı geriye dönük tescilleri yapılamayan çiftçiler tarafından tespit davaları açılmaya başlanılmıştır.

Bu tespit davalarından çiftçilerin mağdur oldukları ve sosyal güvenlik hakkına kavuşmak amacıyla hareket ettikleri anlaşıldığından, Kurumla vatandaşlarımızı karşı karşıya getiren bu

113

Sigortalılık İşlemleri

2013/11 GENELGE

SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı

duruma son vermek amacıyla 4 Seri Numaralı Uygulama Tebliğinin mülga (I) bendi yeniden düzenlenmiş olup, 22/5/2007 tarihli ve 26529 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2926 Sayılı Tarımda Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kanunu Uygulama Tebliğinde değişiklik yapılmasına dair 7 Seri Numaralı Tebliğ yayım tarihi itibariyle yürürlüğe girmiş ve (I) bendi aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir.

Mülga 2926 sayılı Kanunun 2 nci maddesine göre sigortalı sayıldıkları halde, aynı Kanunun 7 nci maddesinde öngörülen üç aylık süre içinde Kuruma kayıt ve tescilini yaptırmayan sigortalıların tescil işlemleri, bu Kanunun 9 uncu maddesine göre Kurumca re'sen yapılmakta ve sigortalıların hak ve yükümlülükleri de kayıt ve tescil edildikleri tarihi takip eden aybaşından itibaren başlamaktadır.

Ancak, mülga 2926 sayılı Kanunun 2 nci maddesine göre sigortalı sayıldıkları halde Kuruma kayıt ve tescilleri yapılmamış ve bu Tebliğ uyarınca sattıkları ürün bedellerinden 1/4/1994 tarihinden itibaren prim tevkifatı yapılan çiftçilerin, tevkifatın yapıldığını gösteren belgeleri de eklemek suretiyle Kuruma yazılı talepte bulunmaları halinde, tevkifat tutarının Kurum hesaplarına intikal etmesi şartıyla, tevkifat yapılan tarihi takip eden aybaşından itibaren sigortalılıkları başlatılır. Sigortalılıkları bu şekilde başlatılan çiftçilerin tarımsal faaliyetlerini devam ettirmeleri koşuluyla, sigortalılıkları devam ettirilir. Tarımsal faaliyetin tespitinde ziraat odası kayıtları esas alınır. Ziraat odası kaydı olmaması halinde, tevkifata esas ürüne ilişkin kamu kurum ve kuruluşlarının, meslek kuruluşlarının, kooperatif veya birliklerin, kayıtları esas alınır.

Sigortalının Kurumca re’sen tescili yapılmış ise, sigortalılık tevkifatın yapıldığı tarihi takip eden aybaşından itibaren başlatılır.

Bu itibarla, yeniden düzenlenen Tebliğ hükmü gereğince il müdürlüklerimizce yapılması gereken işlemler aşağıda açıklanmıştır.

1- Mülga 2926 sayılı Kanun kapsamında bulunduğu halde Kuruma kayıt ve tescilini yaptırmayan ve kendilerinden tevkifat yapılan çiftçilerin tevkifat yapıldığını gösteren belgeleri de eklemek suretiyle tevkifata istinaden sigortalılıklarının başlatılması için Kuruma yazılı talepte bulunmaları halinde, Tebliğde belirtildiği gibi, tevkifat tutarının Kurum hesaplarına intikal etmesi şartıyla, tevkifatın yapıldığı tarihi takip eden aybaşından itibaren sigortalılıklarının başlatılması, tarımsal faaliyetlerinin devam etmesi halinde sigortalılıklarının devam ettirilmesi, tarımsal faaliyetinin tespitinde ise ziraat odası kayıtlarının, ziraat odası kaydı bulunmayanların ise tevkifata esas ürüne ilişkin kamu kurum ve kuruluşlarının, meslek kuruluşlarının, kooperatif veya birliklerin kayıtlarının esas alınması, belirtilen kurum ve kuruluş kayıtlarının bulunmaması halinde ise sattığı ürünü elde ettiği alana ilişkin tapu kayıtlarının da tescile ilişkin kayıt olarak esas alınması ve esas alınan bu kayıtların sona ermesi halinde ise sigortalılıklarının da aynı tarih itibariyle sona erdirilmesi,

2- Kuruma kayıt ve tescili yapılanlardan, sigortalılıkları devam edenlerin sigortalılıkları başlatılmadan önce tevkifat yapıldığına ilişkin belgeleri ibraz ederek tescil tarihlerinin geriye götürülmesini talep edenlerin tarımsal faaliyetlerinin bulunduğunun tespit edilmesi halinde, tescil tarihlerinin tevkifatın yapıldığı tarihi takip eden aybaşından itibaren başlatılması,

3- Herhangi bir nedenle mülga 2926 sayılı Kanuna tabi sigortalılıkları, sona erenlerden yeniden mülga 2926 sayılı Kanun kapsamına girenlerin, kapsama girdikleri tarihten itibaren üç ay içinde Kuruma yazılı talepte bulunmaları veya prim ödemeleri halinde sigortalılıkları başlatıldığından, yeniden sigortalılık kapsamına girdikleri tarihten sonra sattıkları ürün bedellerinden tevkifat yapılanlardan, tevkifata istinaden yeniden sigortalılıklarının başlatılması için yazılı talepte bulunanların sigortalılıklarının tevkifatın yapıldığı tarihi takip eden aybaşından itibaren başlatılması,

114

Sigortalılık İşlemleri

2013/11 GENELGE

SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı

4- Sattıkları ürün bedellerinden tevkifat yapılan ancak Tebliğde belirtilen kurum ve kuruluşlarda kaydı bulunmayanların talepleri halinde sigortalılıklarının tevkifatın yapıldığı tarihi takip eden aybaşından itibaren başlatılması ve yıl sonuna kadar devam ettirilmesi, tevkifat yapılmayan yıllar varsa bu yıllar atlanarak tevkifat yapılan yıllarda aynı şekilde sigortalılıklarının başlatılması ve sona erdirilmesi,

Ancak, her yıl tevkifat yapılması halinde, tevkifat tarımsal faaliyetin karinesi olduğundan sigortalılığın kesintisiz devam ettirilmesi,

5- 4 üncü maddedeki gibi tevkifata ilişkin geriye dönük sigortalılık başlatılması için başvurulduğu tarihte geriye dönük sigortalılıkları başlatılıp sona erdirilenlerden, başvuruda bulunulan tarihte 2926 sayılı Kanun kapsamında bulunduğu tespit edilenlerin mevcut mevzuat hükümlerine göre Kurumca yeniden sigortalılıklarının re’sen başlatılması,

6- Kurumca tevkifata istinaden yapılan re’sen tescillerde de Tebliğde belirtilen şartları taşıyanların sigortalılıklarının tevkifatın yapıldığı tarihi takip eden aybaşından itibaren başlatılması,

gerekmektedir.

Ayrıca, 2926 sayılı Kanun kapsamında bulundukları halde Kuruma kayıt ve tescilini yaptırmadan vefat eden ve vefat etmeden önce sattıkları ürün bedellerinden tevkifat yapılan çiftçilerin hak sahiplerinin de talepte bulunmaları halinde tevkifata istinaden tescillerinin yapılabilmesi hususu Kurum Yönetim Kuruluna sunulmuş, 26/2/2009 tarihli ve 2009/89 numaralı Kararı ile Yönetim Kurulunda görüşülmüştür.

Alınan karar uyarınca, 2926 sayılı Kanun kapsamında bulundukları halde Kuruma kayıt ve tescillerini yaptırmayan, Kurumca da re’sen tescil edilemeyen ve vefat etmeden önce sattıkları ürün bedellerinden tevkifat yapılan çiftçilerin hak sahiplerinin talepte bulunmaları halinde, 7 Seri Numaralı Tebliğ ve 13/6/2007 tarihli ve 2007/44 numaralı Genelge hükümleri doğrultusunda, vefat eden sigortalılarımızın tevkifata istinaden geriye dönük tescillerinin yapılarak tevkifatın yapıldığı tarihi takip eden aybaşından itibaren sigortalılıkları başlatılacaktır.

Örnek - 15/7/1996 tarihinde tarımsal faaliyetten elde ettiği ürün satışından tevkifat yapılmış olmakla birlikte Kuruma kayıt ve tescili yapılmamış olan ve 23/9/2007 tarihinde vefat eden (C)’nin haksahipleri, 12/11/2012 tarihli yazılı talepleri ile tevkifata istinaden tescilinin yapılarak taraflarına ölüm aylığı bağlanmasını talep etmişlerdir. Müteveffa (C)’nin tescili tevkifatın yapıldığı tarihi takip eden aybaşı (1/8/1996) itibariyle yapılacaktır.

1/10/2008 tarihinden itibaren tarımsal faaliyette bulunması nedeniyle Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamında sigortalı sayıldıkları halde, sigortalılıkları başlatılmayan ve sattıkları ürün bedellerinden tevkifat yapılanların sigortalılıkları; ziraat odasına kayıtlarının yapıldığı tarihten itibaren bir yıl içinde tespitlerinin yapılması halinde odaya kayıt tarihinden, bu süreyi geçirenlerin ise tespitlerinin yapıldığı tarihten itibaren sigortalılıkları başlatılacak olup, bunlar hakkında 22/5/2007 tarihli ve 26529 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 7 Seri Numaralı Tebliğ hükümleri uygulanmayacaktır.

Örnek – Ziraat odası kaydı 1/11/2008 tarihinde başlayan ve 1/6/2009 tarihinde tarımsal faaliyetinden elde ettiği ürün satışından tevkifat yapılmış olan (B), 13/5/2010 tarihinde Kurum kayıtlarına intikal eden talebiyle tevkifata istinaden tescilinin yapılmasını talep etmiştir. Adı geçenin ziraat odasına kayıt tarihinden itibaren bir yıllık bildirim süresinin geçmiş olması nedeniyle tespit tarihi olan 13/5/2010 tarihinden itibaren tescili yapılacaktır. Ancak aynı kişinin, yapılan tevkifata istinaden 9/10/2009 tarihinde tescil talebinde bulunması halinde ise bir