Günümüzde vardiya sistemine tabi olarak 7/24 esaslı çalışan birçok çalışan bulunmakta. Güvenlik görevlileri ve sağlık sektöründe çalışanlar bu alanda başı çekmekte. Ayrıca 7/24 üretimin devam ettiği işletmelerde de vardiya sistemi uygulanmakta. Vardiya sistemine tabi olan işyerlerinde en çok sorun gece vardiyasında yaşanmaktadır. Zira gece vardiyasında çalışmak istemeyen birçok kişi bu taleplerini amirlerine iletmektedir. Eğer Kanunen sayılan istisnai kişiler arasında değilseniz ya da gece çalışamaz raporunuz da yoksa bu durumda gece çalışmak istemiyorum demek gece vardiyasında görevlendirilmemeniz için yeterli olmayacaktır. Bu içerikte gece vardiyasında çalışmak istemeyenlerin izlemeleri gereken yol hakkında bilgi verilecektir.
Vardiyalı çalışmak nedir?
Vardiya sistemi İş Mevzuatında “ Postalar Halinde Çalışma” olarak tanımlanmaktadır. Kısaca vardiyalı çalışma sistemi nitelik bakımından sürekli çalışılması gereken iş/işyerlerinde işçilerin birbiri ardına çalışması olarak tanımlanabilir.
Vardiya sisteminde vardiya sayısı en az kaç olmalıdır?
Eğer işyerinde kesintisiz 24 saat hizmet veriliyorsa bu durumda en az 3 vardiya uygulanması Kanuni zorunluluktur. 24 saat yerine daha az süreli örneğin çoğu zincir markette olduğu gibi 09.00-22.00 saatleri arasında çalışma varsa bu durumda 2 vardiya şeklinde uygulanabilmektedir.
İşçi vardiya sistemine uymak zorunda mıdır?
İşin ya da işyerinin niteliği göz önünde bulundurularak vardiyalı sistem uygulanması gerekiyorsa işçi buna uymak zorundadır. İşverenin işçiyi vardiyalı sistemde çalıştırmak için ayrıca işçiden onay almasına da gerek yoktur. İşçiden vardiya sistemi için onay alınması gerekliliği hakkında İş Kanununda bir hüküm bulunmamaktadır.
İki vardiya arasında en az ne kadar zaman olmalıdır?
Vardiyası tamamlanan bir işçinin diğer vardiyada başlatılması için vardiya sona erdikten sonra en az 11 saat geçmiş olmalıdır. Bir başka ifade ile işçi vardiyası sona erdikten sonra en az 11 saat süre ile dinlendirilmeden diğer vardiyada başlatılamaz.
İşçi sürekli gece vardiyasında çalıştırılabilir mi?
Bu konuda düzenleme Postalar Halinde İşçi Çalıştırılarak Yürütülen İşlerde Çalışmalara İlişkin Özel Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 8’inci maddesinde yer almaktadır. Bu yönetmeliğe göre;
- 1 hafta gece vardiyasında çalıştırılan sigortalının sonraki hafta gündüz vardiyasına alınması gerekmektedir.
- Eğer işyeri ya da işin niteliği sürekli gece çalıştırılmasını gerektiriyorsa bu durumda işçi en fazla 2 hafta üst üste gece çalıştırılabilir. Sonraki 2 hafta gündüz çalıştırılması gerekir.
Gece vardiyasında çalışmak istemeyen işçi ne yapabilir?
Eğer aşağıda belirtilen istisnai kişiler kapsamında değilseniz ve gece çalışamayacağınıza ilişkin sağlık raporunuz yoksa işverenin sizi görevlendirmesi durumunda gece çalışmak zorundasınız ve bu konuda yasal bir hakkınız yoktur. Ancak;
- Sanayi kolu işyerinde çalışıyorsanız ve henüz 18 yaşı tamamlamadıysanız,
- Kadın işçiyseniz ve hamileliğin 24. haftasını tamamladıysanız,
- Yeni doğum yaptıysanız ve doğum tarihinden itibaren 1 yıllık süre geçmediyse ( SSK kapsamındaki sigortalılar için geçerlidir ),
- Engelli iseniz,
İşveren sizi gece vardiyasında çalıştıramaz. Çalıştırmak isterse geçerli bir nedene dayanarak iş sözleşmenizi fesih hakkına sahip olursunuz.
Gece vardiyası çalışamaz raporu nasıl alınır?
Gece vardiyasında çalışmayacak derecede bir sağlık engeliniz varsa bunu raporla belgelemeniz gerekmektedir. Genellikle Kurumsal işletmeler bu raporun en az 3 doktor imzalı olmasını talep etmekte tek hekimden ya da aile hekiminden alınacak raporları geçerli kabul etmemekteler. Bu durumda en az 3 doktorlu heyet raporu almakta yarar vardır.
Psikiyatriden gece çalışamaz raporu
Psikiyatrik bir rahatsızlığınız varsa tam teşekküllü bir devlet ya da üniversite hastanesine başvurarak 3 doktorlu gece çalışamaz raporu için heyete girebilirsiniz. Psikiyatri doktorlarından oluşan heyetin uygun görmesi durumunda size gece çalışamaz raporu verilebilir.
Gece çalışamaz raporu özel hastaneden alınır mı?
Hayır, raporun geçerli sayılabilmesi için tam teşekküllü bir devlet ya da üniversite hastanesinden alınmış olması ve en az 3 doktorlu heyet raporu şeklinde alınmış olması gerekir.
Gece çalışamaz raporu kimlere verilir?
Hastane başvurusu sonrasında gece çalışmaya engel olarak rahatsızlığı olanlar, engelliler, gece çalışması halinde sağlık açısından ciddi sorun teşkil edecek kişilere bu raporlar uygun görülmesi halinde verilir.
Gece çalışamaz raporu hangi hastalıklara verilir?
Gece vardiyasında çalışamaz raporu kanunen engelli sayılan yani en az %40 ve üzerinde engel oranı olanlara verilmektedir. Örneğin bir gözün tamamen kaybı, uzuv kaybı gibi rahatsızlıklardan dolayı işçiye talebi durumunda vardiyalı çalışamaz raporu verilebilmektedir. Hangi hastalar vardiyalı çalışamaz sorusunun cevabı için tam olarak şu hastalık diyemeyiz. Engelli yönetmeliği kapsamında engel oranı belirlemesine esas tüm hastalıklar bu listeye dahil edilebilir.
Gece çalışamaz raporu örneği
Kişisel verilerin korunması kanunu kapsamında belge paylaşımı yasak olduğundan rapor örneğini paylaşamıyoruz. İnternetten arama yaparak bazı örnek raporlara göz atabilirsiniz.