Geçici 20 nci Madde Kapsamındaki Sigortalılar
1- Geçici 20 nci madde kapsamındaki sigortalıların Kanun kapsamına alınması
Kanunun 8/5/2008 tarihinde yürürlüğe giren geçici 20 nci maddesinin birinci fıkrası ile 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesine tabi sandıkların iştirakçileri aylık veya gelir bağlanmış olanlar ile bunların hak sahiplerinin herhangi bir işleme gerek kalmaksızın 8/5/2011 tarihine kadar Sosyal Güvenlik Kurumuna devredilerek Kanun kapsamına alınacakları, üç yıllık sürenin Bakanlar Kurulu Kararı ile en fazla iki yıl daha uzatılabileceği öngörülmüştür.
9/4/2011 tarihli ve 27900 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Bakanlar Kurulunun 2011/1559 sayılı Kararı ile bu süre 8/5/2013 tarihine kadar uzatılmıştır. 6283 sayılı Kanunla yapılan düzenleme ile Bakanlar Kurulu Kararı ile uzatılabilecek süre 8/3/2011 tarihinden geçerli olmak üzere dört yıl şeklinde değiştirilmiştir. (Ek, 11/12/2014 tarihli ve 2014/32 sayılı Genelge) 3/5/2013 tarihli ve 28636 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2013/4617 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile bu süre 8/5/2014 tarihine, 30/4/2014 tarihli ve 28987 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2014/6042 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile bu süre 8/5/2015 tarihine kadar uzatılmıştır. (Ek, 3/7/2015 tarihli ve 2015/19 sayılı Genelge)6645 sayılı Kanunla 23/4/2015 tarihinden itibaren Kanunun geçici 20 nci maddesinin birinci fıkrası değiştirilmiş olup bankalar, sigorta ve reasürans şirketleri, ticaret odaları, sanayi odaları, borsalar veya bunların teşkil ettikleri birlikler personeli için kurulmuş bulunan sandıkların (Ek- 34) Sosyal Güvenlik Kurumuna devir tarihini belirlemeye Bakanlar Kurulu yetkili kılınmıştır.
Kanunun geçici 20 nci maddesinin birinci fıkrasında sandık iştirakçilerinin devir tarihi itibariyle 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılacakları, dördüncü fıkrasında devir işlemi tamamlanıncaya kadar sandık iştirakçileri, sandıktan aylık ve gelir alanlar ile bunların hak sahiplerinin sağlık ve sosyal sigorta yardımlarının sağlanması ile primlerinin tahsil edilmesine ilgili sandık mevzuat hükümlerine göre sandıklarca ve sandık iştirakçilerini istihdam eden kuruluşlarca devam edileceği, onbirinci fıkrasında ise Kanunun kısa vadeli sigorta kolları ve genel sağlık sigortası hariç diğer hükümleri bakımından; vakıf senetlerinde Kanuna aykırı hükümler bulunması halinde Kanun hükümlerinin uygulanacağı öngörüldüğünden sandıklar Sosyal Güvenlik Kurumuna devredilinceye kadar iştirakçilerinin sigortalılıkları bakımından müstakil sosyal güvenlik kurumu olmaya devam edeceklerdir.
Kanunun geçici 20 nci maddesine tabi sandık sigortalıları hakkında sandıkların devir tarihine kadar aşağıdaki şekilde işlem yapılmaya devam edilecektir.
Devir işlemi tamamlanıncaya kadar, sandık iştirakçileri, sandıktan aylık ve gelir alanlar ile bunların hak sahiplerinin sağlık ve sosyal sigorta yardımlarının sağlanması ile primlerinin tahsil edilmesine, ilgili sandık mevzuat hükümlerine göre sandıklarca ve sandık iştirakçilerini istihdam eden kuruluşlarca devam edilecektir.
Sandıklar hakkında Kurumumuzca devralınacakları tarihe kadar geçecek olan sürede Kanunun prim tahsilatı, kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortasına ilişkin hükümleri
82
Sigortalılık İşlemleri
2013/11 GENELGE
SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı
uygulanmayacağından sandık üyelerinden vakıf senetlerinde belirlenen tutarda iş kazaları ve meslek hastalıkları primi ile hastalık sigortası primi alınmaya devam edilecektir.
Sandık iştirakçilerinden isteğe bağlı sigortaya devam edenler hakkında sandık mevzuatının 1/10/2008 öncesi hükümleri doğrultusunda prim tahsilatı yapılmaya devam edilecek, 1/10/2008 tarihinden sonra isteğe bağlı sigortaya müracaat eden sigortalılar hakkında devir işlemi tamamlanıncaya kadar sandık mevzuatı hükümleri uygulanacaktır.
Sandık iştirakçilerinin borçlanma işlemleri hakkında 1/10/2008 öncesi hükümler doğrultusunda işlem yapılacak, devir tarihine kadar Kanunun 41 inci maddesi ile getirilen hükümler bu sigortalılar için uygulanmayacaktır.
Kanunun 28 inci maddesinin sekizinci fıkrasına göre bakıma muhtaç derecede (Değişik, 11/12/2014 tarihli ve 2014/32 sayılı Genelge) ağır engelli çocuğu bulunan kadın sigortalılara ilişkin hükümler de geçici 20 nci maddeye tabi sandık çalışanları hakkında uygulanmayacaktır. Sandıktan malullük ve yaşlılık aylığı almakta iken Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında çalışmaya başlayanlardan % 30 oranına kısa vadeli sigorta kollarına ait oran ilave edilmek suretiyle bunları çalıştıran işverenler tarafından aylık prim ve hizmet belgesi ile Kuruma bildirilecektir. (Değişik, 1/9/2016 tarihli ve 2016/20 sayılı Genelge) 1/10/2008 tarihi itibariyle Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında çalışması bulunanların 1/10/2008 tarihi itibariyle, bu tarihten sonra aylık bağlananların ise (b) bendi kapsamında çalışmaya başladıkları tarihten itibaren sandıklarca 1/10/2008-31/12/2008 süresinde % 12, 2009 yılı için % 13, 2010 yılı için % 14, 2011 yılından itibaren % 15 oranında sosyal güvenlik destek primi kesilerek Kuruma bildirilecektir. 6663 sayılı Kanunla Kanunun geçici 14 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi yürürlükten kaldırıldığından sandıklardan yaşlılık ve malullük aylığı alıp 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalılığı bulunanlardan 29/2/2016 tarihinden itibaren sosyal güvenlik destek primi kesintisi yapılmayacaktır.
506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesine tabi sandıklar Kurumca devralınacakları tarihe kadar geçecek olan sürede Kanunla getirilen, kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortasına ilişkin yükümlülüklerden muaf tutulduklarından sandık iştirakçileri için vakıf senetlerindeki iş kazaları ve meslek hastalıkları oranı ile % 11 oranındaki hastalık sigortası primlerinin tahsiline devam edilecektir.
Kanunun sigortalılık hallerinin birleşmesine ilişkin 53 üncü maddesinde 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerine tabi olanların sigortalılık ilişkisi düzenlenmiş olup geçici 20 nci madde sandıkları Kurumumuza devredilinceye kadar müstakil sandık statülerini devam ettirdiklerinden 53 üncü madde hükümleri sandığa tabi sigortalılar hakkında sandıklar Kurumumuza devredilinceye kadar uygulanmayacaktır.
Sandık sigortalılarından birden fazla sosyal güvenlik kanununa tabi hizmeti olan sigortalıların hizmet sürelerinin birleştirilmesi ve birleştirilen hizmetler üzerinden aylık bağlayacak kurumun belirlenmesi 2008 yılı Ekim ayı başı itibariyle mülga 2829 sayılı Kanun gereğince yapılmakta olup, sosyal güvenlik kurumları arasında 2829 sayılı Kanunun uygulamasına ilişkin hususlar Sosyal Güvenlik Kurumlarına Tabi Geçen Hizmetlerin Birleştirilmesiyle Bu Kurumlar Arasında Diğer İşlemlere İlişkin Protokol gereğince yapılmaya devam edilecektir. Bu durumda, geçici 20 nci maddeye tabi sandıkta çalışmakta iken 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerine tabi olacak şekilde çalışması bulunanlar hakkında önce başlayan sigortalılık ilişkisi esas alınarak işlem yapılacak, bunların (c) bendine tabi çalışmasının bulunması halinde ise (c) bendine tabi sigortalılık geçerli sayılarak sandık çalışması sona erdirilecektir.
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerine tabi çalışması ile geçici 20 nci madde sandığına tabi çalışması aynı anda bulunanlar hakkında önce başlayan sigortalılık
83
Sigortalılık İşlemleri
2013/11 GENELGE
SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı
sona ermediği sürece sonraki sigortalılık dikkate alınmayacaktır. Ay içinde 30 günden az çalışması bulunanlar hakkında da aynı şekilde işlem yapılacaktır. Sosyal güvenlik destek primine tabi olma açısından da aynı şekilde işlem yapılacaktır.
Geçici 20 nci madde sandık çalışanları, sandıktan aylık alanlar, bunların bakmakla yükümlü oldukları kişiler ile hak sahipleri bu durumları sona ermediği sürece genel sağlık sigortalısı sayılmayacaklardır.
Kanuna, 5838 sayılı Kanunla 1/8/2009 tarihinde eklenen 1 inci madde gereğince, Kanunun geçici 20 nci maddesinde belirtilen 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesine tabi sandıklar Kuruma devir tarihine kadar iştirakçilerinin sandıkla ilgilerinin başlama ve sona ermesine ilişkin bildirimlerini en geç on gün içinde Kuruma yapacaklardır. Söz konusu hüküm gereğince 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesinde yer alan sandıklar 1/8/2009 tarihinden itibaren işe aldıkları ve işten ayrılan sigortalıları sigortalı işe giriş bildirgesi ve sigortalı işten ayrılış bildirgesi ile Kuruma bildirecekler, bildirimlerin yasal sürede ve e-sigorta yoluyla yapılmaması halinde haklarında 102 nci madde hükümleri uygulanacaktır.
1.1- Sigortalılığın başlangıç ve sona ermesinin bildirimi
Kanunun ek 1 inci maddesi gereğince 1/8/2009 tarihinden itibaren 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesine tabi sandıklar 6356 sayılı Kanunun 42 nci maddesi, 4447 sayılı Kanunun 48 inci maddesi ve 4857 sayılı Kanunun 3 üncü maddesi hükümleri uyarınca Bakanlık, çalışma ve iş kurumu müdürlükleri ve İŞKUR’a yaptıkları bildirimleri Kanunun 8 inci, 9 uncu ve 11 inci maddelerine göre Kuruma yaparlar.
Kanunun 102 nci maddesinin birinci fıkrasına 5838 sayılı Kanunla 1/8/2009 tarihinden itibaren eklenen (j) bendi ile 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesinde yer alan sandıklara, sandık iştirakçiliğinin başlama veya sona ermesine ilişkin bildirimi, süresi içinde ya da Kurumca belirlenen şekle ve usule uygun olarak yapmayanlar veya Kurumca internet, elektronik veya benzeri ortamda göndermekle zorunlu tutulduğu halde anılan ortamda göndermeyenler hakkında veya Kanunda belirtilen süre içinde Kuruma vermeyenler hakkında her bir sigortalı için asgari ücret tutarında, 6283 sayılı Kanunla 8/3/2012 tarihinden yapılan düzenleme ile bir takvim ayında işlenen bu fiillerden dolayı tutmakla yükümlü bulunulan defter ve belgelerin ibraz edilmemesi nedeniyle verilmesi gereken ceza tutarını aşmamak kaydıyla her bir sigortalı için asgari ücretin onda biri tutarında idari para cezası uygulanacaktır.
Örnek- 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesine tabi banka sandığı 28/3/2012 tarihinde işe başlayan sandık çalışanı sigortalının işe giriş bildirgesini 9/4/2012 tarihine kadar (belgenin son verilmesi gereken süre olan 7/4/2012 tarihinin hafta sonu olması nedeniyle) Kuruma e-sigorta yoluyla vermesi gerekirken 3/7/2012 tarihinde kendiliğinden vermiş olup, bildirgenin geç verilmesinden dolayı işverene uygulanacak idari para cezası tahakkuk tutarı 88,65 TL’dir. Sandıkça işe giriş bildirgesinin 30 günlük süre dışında verilmesi nedeniyle ceza tutarında indirim yapılmayacak olup işverene borç tebliğinin 11/7/2012 tarihinde yapıldığı, 14/7/2012 tarihinde ödendiği varsayıldığında 88,65 x ¾ = 66,49 TL (kuruş kısmı atıldıktan sonra 66,00 TL) idari para cezası tahsil edilecektir.
506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesine tabi sandıklar, Kanunun 11 inci maddesine göre işyeri sayılmamakla birlikte 4447 sayılı Kanun gereğince işsizlik sigortası primi ödemeleri nedeniyle Kurumumuzca işyeri tescilleri yapılmıştır.
506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesi kapsamında bulunan Türkiye Odalar Borsalar ve Birlik Personeli Sigorta Emeklilik Sandığı Vakfına bağlı oda, borsa, birlik ve bunların
84
Sigortalılık İşlemleri
2013/11 GENELGE
SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı
kurduğu teşekküllerde istihdam edilenler, 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanununun 73 üncü maddesi gereğince 4857 sayılı Kanuna tabi tutulmuşlardır. 5174 sayılı Kanunun geçici 12 nci maddesi ile de 1/6/2004 tarihinde oda, borsa, birlik ve bunların kurduğu teşekküllerde istihdam edilmekte olanların, mevcut statülerine göre istihdam edilmelerine devam edileceği hükmü bulunduğundan 1/6/2004 tarihinden önce Türkiye Odalar Borsalar ve Birlik Personeli Sigorta Emeklilik Sandığı Vakfında çalışan personel 4857 sayılı Kanuna tabi işçi olarak değerlendirilmeyecektir.
Türkiye Odalar Borsalar ve Birlik Personeli Sigorta Emeklilik Sandığı Vakfı Kanununun ek 1 inci maddesine göre verecekleri sigortalı işe giriş ve işten ayrılış bildirgeleri 1/6/2004 tarihinden sonra işe alınan personel için geçerli olacaktır.
506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesine tabi sandıklar sigortalı işe giriş ve işten ayrılış bildirgelerini e-sigorta ya da kağıt ortamında Kuruma vereceklerdir.