PRİM VE PRİME İLİŞKİN BORÇLARIN TAHSİLİ
(Ek, 3/7/2015 tarihli ve 2015/19 sayılı Genelge)
BİRİNCİ BÖLÜM
Primini Kendi Ödeyen Sigortalılara İlişkin Eksik Alınan Tutarlar
Kanunun 88 inci maddesine 6552 sayılı Kanunla 11/9/2014 tarihinden itibaren ilave edilen yirmiikinci fıkra gereğince sigortalılar ile tüzel kişilerin kasıt, kusur, hata veya yanıltıcı beyanından kaynaklanmaması şartıyla, sigortalılarca ödenen prim ve prime ilişkin borcun noksan tahakkuk ettirildiğinin Kurumca sonradan tespit edilmesi halinde tespit edilen fark prime ilişkin borç aslına, tebliğ tarihinden itibaren Kanunun 89 uncu maddesinin ikinci fıkrasına göre gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanır. Fark borcun ödenmemesi halinde sigortalılara hizmet verilmeyecektir. Bu uygulama primlerini kendileri ödeyen Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerine tabi sigortalıların Kurumca eksik hesaplanan her türlü prim ve prime ilişkin borçlar ile borçlanma tutarı hakkında uygulanacaktır.
5502 sayılı Kanunun 37 nci maddesinin üçüncü fıkrası gereğince süresi içinde ödenmeyen sosyal sigorta ve genel sağlık sigortası primleri, işsizlik sigortası primleri, idari para cezaları, gecikme zamları, katılım payları Kurum alacağına dönüşmekte, alacakların tahsilinde ise 6183 sayılı Kanunun 51 inci, 102 nci ve 106 ncı maddeleri hariç diğer maddeleri uygulanmaktadır. Primlerin tahsilinde ise ödenen tutar önce, ödeme süresi başlamış, vadesi geçmemiş, başka bir anlatımla henüz gecikme zammı doğmamış olan Kurumumuz alacağına mahsup edilmekte, artan tutar olması halinde ya da ödeme zamanı gelen ve vadesi geçmemiş borç yoksa en eski borçtan başlanarak, borç aslı ve gecikme zammına orantılı olarak dağıtılmaktadır. Kanunun 88 inci maddesine eklenen yirmiikinci fıkra gereğince yapılacak mahsup işleminde Kurum hatası dışında da prim borcu bulunan sigortalıların fark prim borcunun mahsubunda 6183 sayılı Kanunda belirtilen mahsup yöntemi uygulanmayacak, Kurum hatasından kaynaklanan işlemler sonucunda sigortalılardan tahsil edilen tutar yine fark prim tahakkukunun ilişkin olduğu borç dönemlerine mahsup edilecektir.
5083 sayılı Türkiye Cumhuriyetinin Para Birimi Hakkında Kanun gereğince yarım YKr’un altındaki değerler dikkate alınmayacağından, 1/1/2005 tarihinden önce sigortalılar ile tüzel kişilerin kasıt, kusur, hata veya yanıltıcı beyanından kaynaklanmayan sigortalılarca eksik ödenen prim ve prime ilişkin borçların 5000 TL’nın (yarım YKr) altında kalması halinde 1/1/2005 tarihinden sonra tahsili mümkün olmadığından bunların tahsili yoluna gidilmeyecektir.
1- (4/b) kapsamında eksik tahsil edilen prim tutarları (Ek, 1/9/2016 tarihli ve 2016/20 sayılı Genelge)
1.1- (4/b) tescil bilgilerinde yapılan değişiklikler sonucunda sigortalılar ile tüzel kişilerin kasıt, kusur, hata veya yanıltıcı beyanından kaynaklanmayan kurum hatası sayılacak kayıtlar/haller
- Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalı sayılanların sigortalılık başlangıç ve sigortalılığın sonlandırılmasına ilişkin yapılacak işlemlerde, Kurum kayıtlarına intikal eden bilgi ve belgeye göre sigortalılık başlangıcına ilişkin işlemlerin Kuruma intikal ettiği tarihte yapılmaması nedeniyle gecikme zammı ve gecikme cezası olmak üzere prim borcu oluşan,
357
Sigortalılık İşlemleri
2013/11 GENELGE
SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı
- Kayıt ve tescili bulunan sigortalılardan, Kurumca sonradan yapılan inceleme sonucunda, Kurum kayıtlarına intikal eden hizmet sürelerine göre sigortalılık sürelerinde gerekli güncellemelerin yapılmaması nedeniyle, gecikme zammı ve gecikme cezası olmak üzere prim borcu oluşan,
- Kayıt ve tescili bulunan sigortalılardan Kurum kayıtlarına intikal ettirilen gerek ilk tescil kaydı sırasında seçilen basamak veya diğer sosyal güvenlik kapsamında geçen hizmet sürelerine göre basamak intibak işlemlerinin yapılması nedeniyle, gecikme zammı ve gecikme cezası olmak üzere prim borcu oluşan,
- 53 üncü madde uygulamasına göre, (4/a) kapsamında çalışması sona eren sigortalılardan, ticari faaliyeti bulunanların (4/b) kapsamında yeniden sigortalılıklarının başlatılmasına ilişkin Kurum kayıtlarına intikal eden bilgi ve belgelere göre, kurum kayıtlarına intikal ettiği tarih itibariyle işlemlerin yapılmaması nedeniyle gecikme zammı ve gecikme cezası olmak üzere prim borcu oluşan,
- Köy muhtarı olarak tescili yapılan ancak daha sonraki seçimlerde veya 6/12/2012 tarihli ve 28489 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”a göre mahalle statüsü kazandırılan köylerdeki muhtar sigortalılarının, 1/4/2014 tarihinden itibaren köy muhtarı statüsünün mahalle muhtarı statüsü güncelleme işlemlerinin yapılmaması nedeniyle, gecikme zammı ve gecikme cezası olmak üzere prim borcu oluşan,
- On-line tescil kayıtlarında sorunlu tabloda kayıtlı olan tescil, terk, yeniden sigortalılık işlemlerinin kullanıcı tarafından gerekli kontroller yapıldıktan sonra işlem yapılması gereken kayıtlara ilişkin sigortalılık işlemlerin yapılmaması nedeniyle, sonradan gecikme zammı ve gecikme cezası olmak üzere prim borcu oluşan,
bu ve buna benzer kayıtlar kurum hatası olarak değerlendirilecektir.
Örnek 1- 29/3/2009 tarihinde yapılan mahalli seçimlerde köy muhtarı seçilen, seçildiği tarih itibariyle kayıt ve tescili yapılan ve düzenli prim ödemesi bulunan sigortalının köy statüsünün mahalle statüsüne geçmesi nedeni ile köy muhtarı olarak görev yaptığı sigortalılığı 1/4/2014 tarihinden itibaren mahalle muhtarı statüsü olarak güncelleme işlemlerinin yapılması sonucunda, prim borcu oluşmuştur. Bilgisayar kayıtlarının ve sigortalı dosyasının incelenmesi sonucunda, sigortalıya sonradan oluşturulan prim borcunun Kurum hatası olduğu tespit edilmiştir. Bu tarihten itibaren süresi içinde ödenen aylara ait prim fark tutarlarına Kanunun 89 uncu madde hükmü uygulanmaksızın asıl borç tutarı 5/5/2016 tarihinde tebliğ edilmiş ve sigortalı tebliğ edilen fark prim tutarını tebliğ edildiği 5/5/2016 tarihinde ödemiştir. Bu durumda sigortalı tebliğ edildikten sonra belirlenen süre içerisinde ödeme yapmış olduğundan, 89 uncu maddesinin ikinci fıkrası hükmüne istinaden gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanmayacaktır. Sigortalılık bilgilerinde yapılan güncelleme sonucunda eksik tahsil edilmiş olması nedeniyle sonradan prim borcunun oluşmasında Kurum hatasının olup olmadığının tespiti yapılması gerektiğinden, bilgisayar kayıtları ve sigortalı dosyası titizlikle incelenerek gerekli işlemlerin yapılması gerekmektedir.
1.2- Kanunun 88 inci maddenin yirmi ikinci fıkrasına göre kurum hatasına girecek hallerin tespiti usulü
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalı sayılanların tescil bilgilerinde yapılan değişiklikler sonucunda sigortalılar ile tüzel kişilerin kasıt, kusur, hata veya yanıltıcı beyanından kaynaklanmayan kurum hatası sayılacak hallerin tespiti İl Müdürlüklerimizde kurulacak komisyon marifetiyle yapılacaktır.
Bu komisyon il müdürü veya il müdür yardımcısı başkanlığında, şef, Kurum avukatı (varsa), memurun katılımıyla oluşturulacaktır.
358
Sigortalılık İşlemleri
2013/11 GENELGE
SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı
İKİNCİ BÖLÜM
Yanlış ve Yersiz Alınan Prim ve Prime İlişkin Tutarların İadesi
Kanunun 89 uncu maddesinin üçüncü fıkrası ile yanlış veya yersiz alınmış olduğu tespit edilen primler, alındıkları tarihten on yıl geçmemiş ise, hisseleri oranında işverenlere, sigortalılara, isteğe bağlı sigortalılara veya genel sağlık sigortalılarına veya hak sahiplerine kanuni faizi ile birlikte geri verilmekte, kanuni faiz, primin Kuruma yatırıldığı tarihi takip eden ay başından, iadenin yapıldığı ayın başına kadar geçen süre için hesaplanmakta olup 6098 sayılı Kanunun 81 inci maddesi hükmü saklı tutulacaktır.
Primini kendileri ödeyen Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerine tabi sigortalıların yanlış ve yersiz tahsil edilmiş her türlü prim, faiz, gecikme cezası ve gecikme zammı tutarı Kuruma başka prim borcunun bulunmaması halinde ayrıca talebi olup olmadığına bakılmaksızın iade edilecektir. Yanlış ve yersiz alınan tutar için tahsil edildiği tarihi takip eden aybaşından iadenin yapıldığı ayın başına kadar hesaplanacak kanuni faizi ile birlikte ödeme yapılacaktır. Prim iadesinde sigortalının hesap numarası ve diğer bilgilerinin Kurumca biliniyor olması durumunda bu hesap numarasına , sigortalının iade yapılabilecek herhangi bir hesap numarasının tespit edilememesi durumunda ise T.C. Kimlik numarası üzerinden Kurumca belirlenecek Banka nezdinde lehine alacak oluşturulmak üzere iade işlemi gerçekleştirilecektir. İade işlemi ile ilgili olarak ayrıca sigortalıya yazılı bilgi verilecektir.